عبدالله بن مسعود بلیانیاوحدالدین عبدالله بن مسعود بلیانی یکی از عرفای بزرگ بود و با سعدی مصاحبت داشت. ۱ - پیشینهوی در حدود ۶۱۳ متولد شد. از خردسالی با آوازی خوش ذکر می‌گفت و شعر می‌خواند. ۲ - آغاز زهد و ریاضتاز یازده سالگی به ارشاد ابوبکر زاهد همدانی و پدرش، امام الدین مسعود، به زهد و ریاضت پرداخت. [۱]
محمد جواد شمس، «خاندان بلیانی»، ج۱، ص۷۲، معارف، دوره ۱۴، ش ۲ (مرداد ـ آبان ۱۳۷۶).
[۲]
عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۲۶۴، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰ ش.
وی از پدرش خرقه گرفت، و با این‌که در زمان خود از عرفای بزرگ بود، دست از طلب برنداشت. هنگامی که نجیب‌الدین علی بزغش (متوفی ۶۷۸)، از اصحاب شیخ شهاب‌الدین سهروردی، به شیراز وارد شد عبدالله به دیدار او رفت، اما خود را بی‌نیاز از راهنمایی نجیب‌الدین دید. [۳]
محمد جواد شمس، «خاندان بلیانی»، ج۱، ص۷۲ـ۷۳، معارف، دوره ۱۴، ش ۲ (مرداد ـ آبان ۱۳۷۶).
[۴]
عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۲۶۴ـ۲۶۶، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰ ش.
۳ - مصاحبت با سعدیاوحدالدین با سعدی مصاحبت داشت و به خانقاه او در شیراز می‌رفت. [۵]
عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۲۶۶، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰ ش.
گویند که صفی‌الدین اردبیلی (متوفی ۷۳۵) به دیدار اوحدالدین عبدالله آمد و اوحدالدین، تربیت و ارشاد او را به شیخ زاهد گیلانی (متوفی ۷۰۰) واگذار کرد. [۶]
ابن بزاز، صفوة الصفا، ج۱، ص۱۰۵ـ۱۰۶، چاپ غلامرضا طباطبائی مجد، تبریز ۱۳۷۳ ش.
کرامات چندی به او نسبت داده و اشعار و کلماتی نیز از وی نقل کرده‌اند. [۷]
عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات الانس من حضرات القدس، ج۱، ص۲۶۷ـ ۲۶۸، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰ ش.
[۸]
محمد محسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۹، قسم ۳، ص۶۹۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۴ - اثر ویمهمترین اثر وی رساله عینیة الوجود یا الدائرة و الاحدیه درباره وحدت وجود و معرفت خداوند است. [۹]
محمد محسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۸، ص۳، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۰]
منوچهر مظفریان، کازرون در آیینه فرهنگ ایران، ج۱، ص۲۸۵، شیراز ۱۳۷۳ ش.
۵ - وفاتوفات او را در ۶۸۶ [۱۱]
عبدالرحمان بن احمد جامی، نفحات الانس من حضرات القدس، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰ ش.
یا ۶۸۳ [۱۲]
احمدبن ابی الخیر زرکوب شیرازی، شیرازنامه، ج۱، ص۱۴۰، چاپ بهمن کریمی، تهران ۱۳۱۰ ش.
نوشته‌اند. وی در خانقاه خود در قریه بلیان به خاک سپرده شد. [۱۳]
احمدبن ابی الخیر زرکوب شیرازی، شیرازنامه، ج۱، ص۱۴۱، چاپ بهمن کریمی، تهران ۱۳۱۰ ش.
۶ - فرزنداناز فرزندان اوحدالدین عبدالله تنها از سراج‌الدین یاد کرده‌اند که از شاگردان پسر عمویش، امین‌الدین بلیانی، بود. از نوادگان وی می‌توان از تقی‌الدین بلیانی (وفات بعد از ۱۰۳۶)، صاحب تذکره مشهور عرفات العاشقین، و اوحدالدین عبدالله حسینی مشهور به عبدالله اولیای بلیانی، صاحب ریاض الطالبین و شکریه، نام برد. [۱۴]
محمد جواد شمس، «خاندان بلیانی»، ج۱، ص۷۵ـ۷۶، معارف، دوره ۱۴، ش ۲ (مرداد ـ آبان ۱۳۷۶).
[۱۵]
اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، ستون ۴۶۳، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۶]
محمد محسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۱، ص۳۲۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۷]
احمد منزوی، فهرست نسخه های خطی فارسی، ج۲، بخش ۱، ص۱۲۶۳، تهران ۱۳۴۸ـ۱۳۵۳ ش.
۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَلیانی»، شماره۱۷۷۴. |